İLÇEMİZ BALA
Balâ, Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı; Kırşehir, Kırıkkale ve Konya illerine sınırı bulunan şirin bir ilçemizdir. Balâ, yüksek anlamına gelmektedir.
Ankara’nın en eski ilçelerinden biri olan Balâ’nın nüfusu 40.000′dir. Ankara’ya 67 km’lik asfalt yol ile bağlıdır. İlçe deniz seviyesinden 1.310 m. yüksektedir. 2.530 km² yüzölçümündeki ilçeye bağlı 3 belde belediyesi ve 55 köy bulunmaktadır.
Balâ Türk siyaset hayatında fazla bilinmeyen bir yönüyle önemli bir yere sahiptir:
“Mustafa Kemal Atatürk”, Balâ milletvekilidir.
Tarihi:
1850 yılına ait Osmanlı arşiv belgelerinden edinilen bilgiye göre, Bala ilçesini 19. yy’da aşiret reisi olan (İmirzalıoğlu) Mir Osman Bey kurmuştur.
Bala ilçesi tarih boyunca “Kasaba-i Bala,Bozulus Sancağı,Tabanlı Kazası”olarak adlandırılmıştır.
İlçe ve köylerinin halkı çoğunlukla “Bozulus Türkmenleri”dir.Tabanlı aşiretine mensupturlar.Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan’ın soyundan geldikleri iddia edilir. İlçe ve köylerinin tarihi çok eski olup kuruluşu 1463-1467 yıllarına rastlamaktadır. ”Tabanlı Aşiretinin Bala bölgesine yerleşim tarihi 1690 yılıdır.”
Uzun Hasan, 1467′de Karakoyunlu Hükümdarı Cihanşah’ı, Çapakçur Meydan Savaşı’nda yenmiş ve başkentini Diyarbakır’dan Tebriz’e taşımıştı. Uzun Hasan, 1473′te Fatih Sultan Mehmet’e Otlukbeli Savaşı’nda yenildi. 5 yıl sonra öldü. Uzun Hasan’ın ölümünden sonra soyundan gelenler devlet bütünlüğünü koruyamadı. Safevi Devleti’nin başı Şah İsmail, Tebriz’i alarak bu hanedena son verdi.
Akkoyunlu’nun yıkılmasından sonra bozulus türkmen aşiretleri orta ve batı Anadolu’ya göç ederek merkez olmak üzre “Bala, Kaman ve Keskin” yöresine yerleşip Osmanlı hakimiyetinde sakin bir hayat sürdü. Birbirine komşu olan bu üç yöre dikkat edilirse coğrafi konum (kara yolu) açısından da sıra halinde olup ilk önce Bala sonra Kaman ve Keskin gelmektedir. Bu üç komşu yöre Bozulus Türkmenleri oldukları için kültürleri gelenekleri, görenekleri,konuşma şiveleri bu yüzden oldukça benzerdir. Türkmen kültürü bu üç yörede asırlardır yaşatılmaktadır.
Kültürü:
Yörede türkmen/Abdal Kültürü vardır.Bala’daki folklorik oluşum ve Türkmen/Abdal türkülerinin anonimleşme sürecindeki farklı ve ağırlıklı yerini vurgulayan bu söz, bir bakıma birbiriyle komşu Bala,Kaman,Keskin bu üç yörenin karekteristik özelliklerine de işaret eder.Çünkü “Bala” Orta Anadolu’nun en zengin halay bölgelerinden biri olduğu kadar, bu halayların eşlik sazı olan davul zurnanın da en iyi icra edildiği yörelerden biridir.
Yörede kullanılan türkmen kelimelerden örnekler:
Ağa-baba,malamat-mahçup,ece-ana,oturgaç-sandalye,balak-pantalon,fahir-fakir,partal-elbise,cevher-maydonoz,seklem-yarım,havel-evet,sıpbak-terlik,çaynık-çaydanlık,kişelemek-kovalamak,çemçe-kaşık,fışkı,elbise-entari,yerreç-yerin dibine gir(öl,geber) yağlık-eşarp,ağ-ak,annı-alın,aralık-boşluk,avurt-yanak,bibi-hala,böle-teyze çocukları,buymak-üşümek,cıncık-cam,cırcır-fermuar,çapıt-bez,dam-oda,dayza-teyze,dölek-düz,dulda-gölge,döş-göğüs,ellam-herhalde,gubarmak-şımarmak,guşene-tencere,ırak-uzak,ilmik-düğüm,ükenmek-taklit etmek,peşkir-havlu,acer-yeni,okuntu-davetiye,yel-rüzgar,yumak-yıkamak,zaar-haralde,ığranmak-sallanmak…..gibi örneklerdir.
